हरेक वर्ष, हामी हाम्रो जीवनलाई जति सकिन्छ त्यति धेरै बाहिरी साहसिक यात्राहरूले भरपूर बनाउँछौं। हरेक यात्रा हामीलाई भिन्न अनुभव दिन्छ, चाहे राम्रो होस् वा नराम्रो।
मैले यो पदयात्रा एक वर्षअघि योजना बनाएको थिएँ, जब म चुरे पर्वत श्रृंखलाको बेथानचोक टुप्पोमा पुगें। हाम्रो गृहनगरका १० जना समूहसँगै म त्यहाँ पुगेको थिएँ। त्यतिबेला मैले उहाँहरूलाई भनेँ, "हामी यहाँसम्म आइपुगेपछि, अब महाभारत पर्वत श्रृंखलाको शैलुङसम्म पनि पदयात्रा गर्नुपर्छ।" शैलुङ समुद्री सतहदेखि ३,१४६ मिटर (१०,३२२ फिट) उचाइमा अवस्थित छ।
शैलुङ नेपालकै एक मनमोहक डाँडाको गन्तव्य हो, जुन हिमालय पर्वत श्रृंखलाको मनोरम दृश्य र १०० थुँगा डाँडाहरूको विशेष उपस्थितिका लागि प्रख्यात छ।
झण्डै एक वर्षपछि, म अन्ततः शैलुङ पुगें। यस पटक, मसँग प्यारो छिमेकी थिए (म उहाँ लाई ठूलो बुबा भनेर संभोधन गर्दछु) जो गत वर्ष बेथानचोकमा पनि मेरो साथमा थिए। हामी ७० भन्दा बढी भक्तजनहरूको समूहमा मिसियौं, जुन सबैजना शैलुङ चढ्ने साझा यात्रामा थिए। मैले मेरो बुवा, ठुलो बुवा र आफूका लागि सिट बुक गरेको थिएँ। तर, मेरो बुवाको ढाडमा समस्या भएपछि उहाँ आउन सक्नुभएन।
यात्रा तालिका अनुसार, पहिलो दिन शैलुङ पुगेर, राति दोलखा बस्ने र दोस्रो दिन दोलखा भीमसेन मन्दिरमा पूजा गर्ने योजना थियो।
मंसिरको पहिलो दिन (२०८१/०८/१-२) हामी लामो यात्रा गर्दै अरनिको राजमार्गतर्फ लाग्यौं। यो राजमार्गले मलाई ६ महिनाअघि साथीसँग गरेको रोलवालिङ भ्याली पदयात्राको सम्झना गरायो। त्यो स्मृतिलाई फेरि सम्झँदा राम्रो लाग्यो।
८ घण्टाको लामो यात्रापछि, हामी तत्लो शैलुङ पुग्यौं। त्यहाँ हामीले "समय बजि" (लोकप्रिय नेवारी परिकार) खायौं। त्यसपछि १.५ घण्टाको पैदल यात्राका लागि तयार भयौं। करिब २:०० बजे मैले र मेरो ठूलो बुवा विस्तारै हिँड्न थाल्यौं। त्यो दिन उहाँ नै मेरो सहयात्री हुनुहुन्थ्यो। उहाँ बूढो भए पनि विश्राम नलिई टाढा सम्म हिँड्न सक्नुहुन्छ। हामीले यसअघि पनि उपत्यकाभित्र धेरै पदयात्रा गरेका थियौं।
हामी बिस्तारै, सायद धेरै बिस्तारै, शैलुङमा नयाँ बनेको पर्खाल जस्तो देखिने बाटो हुँदै हिँड्यौं। साँचो भन्नुपर्दा, त्यो सबभन्दा खराब मानव निर्मित किल्ला थियो, जुन देखेका थियौं—दुर्बल इन्जिनियरिङ्गको नमुना। तर, हामीले यसको तस्बिर खिच्दै र बाटोमा देखिने दृश्यको आनन्द लिंदै यात्रा गर्यौं।
करीब ३०-४० मिनेट हिँडेपछि, हामी दुईवटा बाटाहरूको फाटोमा पुग्यौं। एउटा बाटो महादेव गुफातर्फ जान्थ्यो भने अर्को शैलुङतर्फ। हामीले शैलुङतर्फ जाने बाटो रोज्यौं। सप्ताहन्त परेकाले बाटोमा धेरै पैदल यात्री थिए, जसमा युवा र वृद्ध दुबै समूहका मानिसहरू थिए।
हिँड्दै गर्दा, परिदृश्य विस्तारै परिवर्तन हुँदै गयो। डाँडाहरू एउटा पछि अर्को गरी देखिन थाले, सुक्खा खैरो घाँसले ढाकिएका। लाग्थ्यो ती डाँडाहरू हामीसँग लुका-मारी खेल्दैछन्। कुहिरोले ढाकिएको डाँडाको दृश्य निकै नाटकीय देखिन्थ्यो। तर, हामी अलि चिन्तित थियौं। "के हुने हो, टुप्पोमा पुग्दा सबै कुहिरोले छोपे भने?" हामीले सोच्यौं। तर, बिच-बिचमा घाम लागेर हाम्रो आशा जगाउँथ्यो कि हामीले ती डाँडाहरूको सुन्दर दृश्य देख्न सक्छौं।
आशावादी हुँदै हामी अगाडि बढिरह्यौं। जब हामीले ती १०० ओटा डाँडाहरू आफ्नै आँखाले देख्यौं, त्यो दृश्य अविश्वसनीय लाग्यो। लाग्थ्यो, कैयौं वर्षअघि कुनै विशाल यान (स्पेसशिप) वा यूएफओहरू यहाँ अवतरण गरेर पृथ्वीको अंश बनेर बसेका छन्।
प्राचीन पहाडहरूमा कुहिरोले भरिएको गोरेटोमा लुका-छिपी खेल्दै, हामी अन्ततः साँझ करिब ४:३० बजे शैलुङको टुप्पोमा पुग्यौं। पहिला, हामीले प्रार्थना गर्यौं र डाँडाको टुप्पोमा रहेको गुम्बामा दीप प्रज्वलन गर्यौं। केही मिनेटको पूजा पछि, हामी अवलोकन बिन्दुतर्फ गयौं, जहाँ शैलुङले प्रदान गर्ने नाटकीय दृश्यको साक्षी भयौं।
भाग्यवश, आकाश खुला भयाे, र हामीले सम्पूर्ण हिमालय श्रृंखला देख्न सक्यौं। गणेश हिमाल, लाङटाङ, दोर्जे लाक्पा I र II, गौरीशंकर, बेडिङ्ग गो, काँग नचुगो, चोबुजे, पाँचर्मो, र एभरेस्ट क्षेत्र सबै स्पष्ट देखियो। मैले ठूलो बुबा लाई मैले गरेको हिमाली पदयात्राहरु र क्षेत्रहरु देखाएँ र छो- रोल्पा ताल त्यो हिमालको तल छ भनेर देखाएँ। सायद बुवा आउनु भएको भए उहाँ लाई पनि देखाउँथे होला! अर्कोपट्टि, अझ बढी मनमोहक दृश्य थियो—कुहिरोको माथि रहेको अनुभव। पहिलो पटक, मैले हाम्रो तल बादलको महासागर जस्तो दृश्य देखें। मैले कल्पना गरें, यदि यो बादल महासागर हुन्थ्यो भने, हामीले एउटा महान यात्रा गर्ने थियौं। अर्कोपट्टि पुग्ने कल्पना पनि सुन्दर लाग्यो, र त्यसै सोच्दै आफूलाई रमाउँदै गरेँ।
हामीले केही तस्बिर खिच्यौं र एक वर्षअघि योजना बनाएको त्यो पललाई पूर्ण रूपमा रमायौं। त्यो क्षणमा हुनु नै अद्भुत अनुभव थियो। हावा चिसो हुँदै गएकाले, हामी ओर्लने सोचमा भयौं। तल झर्दै गर्दा, दृश्यहरू झन् स्वप्निल लाग्यो। एउटा तर्फ तैरिरहेका बादलहरू थिए, भने अर्को तर्फ सुनौलो सूर्यास्तले टल्किएका हिमालहरू।
साँझ करिब ५:४० बजे, हामी फेरि तल्लो शैलुङ आइपुग्यौं, जहाँ हाम्रो दुई ओटा बसहरू पार्क गरिएका थिएँ। पछाडि रहेका अन्य पदयात्रीहरूको प्रतीक्षा गर्यौं। करिब ६:०० बजे, हामी दोलखा भीमसेनतर्फ राति बस्नका लागि लाग्यौं। २-३ घण्टाको यात्रा थियो, र अँध्यारो भइसकेकाले प्रायः सबैले बसभित्र झप्की मारे। म पनि सुतें। अन्ततः करिब ८:३० बजे, हामी दोलखा भीमसेन पुग्यौं।
मानिसहरू धेरै भएका कारण सुरुमा हामीलाई कोठा पाउन गाह्रो भयो। अन्ततः हामीले एउटा कोठा पायौं। झोला राखेर र आफूलाई ताजा बनाएर हामी खाना खान गयौं। खाना खाएपछि, हामीले आफ्नो परिवारलाई फोन गरेर दोलखा भीमसेन सुरक्षित रूपमा पुगेको र भोलि राती घर फर्किने जानकारी दियौं। त्यसपछि, हामीले बाटोमा खिचेका तस्बिरहरू हेर्दै रमाइलो गर्यौं। मैले आफ्नो ठूलो बुबा लाई भनेँ, "एक वर्षको योजना पछि, हामीले यो अन्ततः पूरा गर्यौं।" यो हिमालमा बिताएका हाम्रा सबैभन्दा रमाइला क्षणहरू मध्येको एक थियो। हामी दुवैलाई कुनै शारीरिक समस्या भएको थिएन, जुन मेरो लागि ठूलो राहतको कुरा थियो किनभने यात्रापछि अर्को दिन मलाई काममा जानुपर्ने थियो। त्यसपछि, हामी सुत्न गयौं।
अर्को बिहान, हामी दोलखा भीमसेन मन्दिर गयौं, जहाँ हामीले पूजापाठ गर्यौं र बत्ती बाल्यौं। त्यसपछि, हामी मन्दिर परिसरको वरिपरि घुम्यौं, जसले मलाई केही वर्ष अघि बुबा र आमा सँगै गरेको यात्राको सम्झना दिलायो। मन्दिरको भ्रमणपछि, हामीले नाश्ता खायौं र आफ्नो समूहका सबैभेला भएर काठमाडौंतर्फ लाग्यौं।
बाटोमा, हामी एउटा पहाडी क्षेत्रमा खाना खान रोकियौं। यो क्षेत्र कुनै समय स्विजरल्याण्ड कम्पनीले चून खानीका लागि प्रयोग गरेको थियो। चून खानी उत्खननको बदलामा, तिनीहरूले जिरीसम्मको बाटो निर्माण गरेका थिए। खाना तयार गर्दा, म र मेरा ठूलाबा वरपर घुम्न गयौं। केही समयपछि, हामी बसेर जीवनका कुरा गर्दै चकलेट र फलफूल खाँदै रमणीय दृश्य अवलोकन गर्यौं। यो मेरो लागि व्यक्तिगत रूपमा महत्वपूर्ण क्षण थियो। मेरो भन्दा दोब्बर उमेरको कसैसँग बसेर जीवनका अनुभवहरू सुन्नु वास्तवमै प्रेरणादायी थियो। उहाँले मलाई एउटा साथीको सम्झना गराउनुभयो, जो उहाँकै उमेरका हुनुहुन्छ र दुबै जना ले फाइन आर्ट्स अध्ययन गर्नुभएको थियो।
हामीले केही चूनका ढुंगाहरू घर लैजानका लागि सङ्कलन गर्यौं। जब मैले उहाँलाई नेपालका विभिन्न ठाउँमा ट्रेक र हाइक गर्दा संकलन गरेको "अनन्त ढुंगा" को बारेमा भनेँ, उहाँ प्रभावित हुनुभयो। त्यसपछि, हामी चिया खान फर्कियौं र पहाडको अर्को छेउतिर गयौं। त्यहाँबाट हामीले तल गाउँ देख्यौं। उहाँले मलाई धेरै नजिक जान दिनुभऐन, तर मैले आफ्नो परम्परागत "खुट्टाको तस्बिर" लिने प्रयास गरें। त्यसपछि, हामी करिब आधा घण्टा त्यहीँ बसेर फोटोग्राफी र फाइन आर्ट्सबारे कुराकानी गर्यौं। उहाँ एक उत्कृष्ट चित्रकार र फोटोग्राफर हुनुहुँदो रहेछ, जसले पुरानो क्यामेरा प्रयोग गर्नुभएको थियो र पुराना तस्बिरहरूको सङ्कलन छ भन्नुभयो। मैले उहाँलाई ती तस्बिरहरू सधैंका लागि सुरक्षित राख्न भनेँ।
त्यसपछि, हामी खाना खान फर्कियौं। स्वादिष्ट खाना खाएपछि, हामी काठमाडौंतर्फ लाग्यौं। बाटोमा, केही स्थानहरूमा किनमेल गर्न रोकियौं। अन्ततः, रातको करिब ८:०० बजे हामी घर पुग्यौं।
एक वर्षको योजना पछि, अन्ततः हामी शैलुङको टुपो मा पुग्यौँ, जुन प्राकृतिक र सांस्कृतिक दृष्टिकोणले अत्यन्त महत्त्वपूर्ण स्थान हो। पहाडको चुचुरोमा पुगेपछि, हाम्रो अनुभवहरू अपेक्षाभन्दा फरक र विशेष तरिकाले अगाडि बढ्यो। प्रार्थना, बत्ति बाल्ने कार्य, र हिमालय पर्वत शृंखलाको मनमोहक दृश्यले हाम्रो मनलाई कृतज्ञताले भरिदियो। हाम्रो तल बादलको समुद्र देख्नु भनेको सपनाजस्तो अनुभव थियो, जसले बादलहरू यदि वास्तविक समुद्र भए भने कस्तो हुन्थ्यो भन्ने सोच्न बाध्य बनायो।
यो यात्रा केवल प्राकृतिक दृश्यहरूको बारे मात्र थिएन; यो यात्रामा हामीले बाटोमा बनाएका सम्बन्धहरूको पनि कथा थियो। मेरो ट्रेल साथी, ठूलो बुवाले आफ्नो जीवनका कथा सुनाउनुभयो, जसले मलाई अनपेक्षित रूपमा प्रेरित गर्यो। हामीले सँगै अन्वेषण गर्यौं, हाँसो बाँड्यौं, र स्मृतिहरू सङ्कलन गर्यौं—चाहे त्यो पहाडको धारमा "लेग सट" लिने रमाइलो होस् वा मेरो इनफिनिटी स्टोनहरूको सङ्कलन गर्नु।
अर्को दिन, हामीले दोलखा भीमसेन मन्दिर भ्रमण गर्यौं, जसले केही वर्षअघि आमाबुवासँग गरेको यात्राको सम्झना गरायो। यो यात्रा नोस्टाल्जियाका पलहरूले भरिएको थियो, सरल खुशीहरू र गहिरो चिन्तनहरूको संगालो थियो। काठमाडौँ फर्किंदै गर्दा, बाटोमा स्वादिष्ट भोजन र किनमेलको मज्जा लिँदै, मैले गहिरो सन्तुष्टिको अनुभव गरें। यो केवल एउटा पदयात्रा थिएन—यो सम्बन्ध, आत्मचिन्तन, र कृतज्ञताको यात्रा थियो।